Substrat czy ziemia naturalna?
Wielu wykonawców zieleni inwestycyjnej kierując się chęcią obniżenia kosztów ulega pokusie zastosowania na dachu zielonym ziemi z wykopu lub ziemi polnej, nierzadko próbując poprawić jej właściwości przez domieszanie różnych składników jak keramzyt czy żwir. Należy pamiętać, że takie postępowanie nie tylko niesie poważne ryzyko nieprawidłowego funkcjonowania dachu zielonego, ale też wiąże się z utratą gwarancji na system drenażowy i w opinii wielu ekspertów stanowi naruszenie przepisów prawa budowlanego. Ponieważ urządzenie dachu zielonego w świetle przepisów nie jest zagospodarowaniem terenu, ale integralną częścią prac budowlanych, materiały użyte do jego budowy powinny posiadać odpowiednie certyfikaty i dopuszczenia. Użyta w trakcie robót budowlanych ziemia naturalna, w świetle prawa traktowana jest jako podłoże ogrodnicze i wymaga dopuszczenia do obrotu przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Tym bardziej niedopuszczalne jest użycie ziemi nieprzebadanej – o nieznanych parametrach. Poniżej przedstawiamy najważniejsze powody, dla których taką praktykę należy uznać za nieprawidłową także ze względów technicznych:
| profesjonalny substrat dachowy | ziemia naturalna |
| – posiada określoną przepuszczalność wody zapewniając jej właściwą retencję nawet przy obfitych opadach | – najczęściej jest ilasta lub gliniasta, czyli mało przepuszczalna, co prowadzi do powstawania zastoisk wodnych, zbyt przepuszczalna nie stanowi wystarczającego magazynu wody dla roślin |
| – określona pojemność wodna oraz powietrzna zapewniają optymalne warunki dla rozwoju systemu korzeniowego | – zbyt duża gęstość nie zawsze zapewnia właściwą pojemność wodną oraz powietrzną; w efekcie często gnije system korzeniowy nasadzonych roślin, a na powierzchni może pojawiać się mech |
| – nie zawiera pędów, kłączy ani nasion roślin, dzięki czemu zieleń na nim jest zawsze taka, jaka została nasadzona lub wysiana | – zawiera szybko odrastające pędy i kłącza chwastów i innych roślin niepożądanych, których pozbycie się jest kosztowne i pracochłonne |
| – posiada ustalony z góry ciężar dostosowany do nośności stropu | – cięższa od substratu blisko dwukrotnie, w przypadku powstania zastoisk wody może być zagrożeniem dla budynku nadmiernie obciążając strop |
| – bezpieczny dla systemu drenażowego dzięki niewielkiej zawartości frakcji spławnych | – zbyt duża ilość drobnych części podłoża jest wymywana do systemu drenażowego i ostatecznie powoduje zatkanie włókniny filtracyjnej utrudniając odprowadzanie wody z dachu |
| – bogactwo składników odżywczych zapewnia prawidłowy wzrost roślin | – często jałowa, wymaga dodatkowego nawożenia generując kolejne koszty i pracę |
Podobnie jak do przygotowania betonu nie używa się piachu z wykopu ale piasków certyfikowanych o znanych parametrach, tak samo pod zieleń powinno się używać podłoża odpowiedniej jakości potwierdzonych w właściwych, wymaganych przepisami prawa dokumentami. Należy przy tym pamiętać, że dach zielony to również zieleń znajdująca się na poziomie gruntu nad garażem podziemnym. Z technicznego punktu widzenia, kryterium kwalifikującym dany teren jako dach zielony jest brak sił ssących gruntu i znajdująca się pod zielenią warstwa materiału nieprzepuszczalnego (najczęściej jest to beton). Takie warunki wymuszają zastosowanie profesjonalnego systemu drenażowego (włókniny, maty kubełkowe, ewentualnie drenaż żwirowy lub keramzytowy) i substratu o odpowiednich parametrach dopasowanego do nośności stropu, sił ssących wiatru i zaprojektowanej szaty roślinnej. Dodatkowym elementem, który zapewni stałą, optymalną wilgotność podłoża będzie opcjonalny system automatycznego nawadniania, ale to już temat na osobny wpis.
Różnicę w wyglądzie zieleni zrealizowanej na profesjonalnym substracie dachowym (Substrat wulkaniczny ZIDA) i ziemi z wykopu obrazują poniższe zdjęcia: